26 Temmuz 1887 günü uluslararası dil Esperanto hakkında "ilk kitabın" (unua libro) yayınlandığı gündür. Uluslararası dil Esperanto'nun amacı, farklı dilleri konuşan insanlar arasındaki ilişkilerde kullanılması, bu şekilde tarafsız bir konuşma imkanı sağlanması, ve insanlar arasındaki bu iletişimin adil olmasıdır. Kendi dilini konuşarak karşısındakinden daha üstün olduğunu hissetmeye kimsenin hakkı yoktur.

- Tüm dünyaya 26 Temmuz gününün "Adil İletişim günü ve çeşitli etnisiteler, kültürler ve halklar arasında adil ilişkiler günü" olarak benimsenmesini ve kutlanmasını tavsiye ediyoruz.

Adil iletişim aynı imkanlara sahip kişiler arasındaki iletişimdir. Bazı insanlar kendi dillerini kullanırken diğerlerinin yabancı bir dili kullanarak iletişimde bulunmak zorunda kalıyorlarsa bu tip bir iletişimde eşitlik olmadığı açıktır.

İletişim için tüm diğer dillerin yerine seçilen bir veya bir kaç dilin, bunları anadili olarak konuşan kişilerin diğerlerine göre daha önemli ve üstün olduğunu gösterir. Bu seçim, diğer insanların politikadan, eğitimden, ticari girişimlerinden ve yaşamın daha başka bir çok yönünden dışlanmaları demektir. Bu seçim insan grupları arasındaki sosyo-ekonomik eşitsizliği güçlendirmektedir.

Dünya insanlarının doğrudan dil hakları, ve içinde dilin sözkonusu olduğu başka bir çok hakları vardır. Kendini ifade etme hürriyeti ile bir dilin kullanılabilmesi birbirinden ayrılmaz haklardır.

Dünya üzerindeki tecrübeler gösteriyor ki, çok dilli politikalar insanların şanslarını ve imkanlarını değişik açılardan güçlendirebilmektedir. Eşitlikçi bir dünyanın ihtiyacı olan şey, UNESCO tarafından da desteklenmekte olan ve geniş kabul gören üçlü bir dil formülüdür : anadil, ülke/bölge dili, ve uluslararası dil.

• Anadil. - Eğer insanların anadili ülke/bölge ya da uluslararası dili değilse bile insanlar anadillerini öğrenme ve kullanma konusunda ihtiyaçları ve arzuları vardır.
• Tek bir ülke / bölge dili. - Bu dil değişik dil gruplarının arasındaki ilişkileri ve iletişimi kolaylaştırır ve bağları güçlendirir. Örnek olarak doğu Afrika ülkelerinde kullanılan bir çok dil arasından bu işlevi gören Svahili dili.
• Tek bir uluslararası dil. - İçinde bulunduğumuz globalleşme çağında, tüm insanların tarafsız bir uluslararası dili konuşabilme konusunda uzmanlaşmaları gerekmektedir. Böyle bir dil uluslararası iletişimde tüm halkları aynı seviyeye getirir.

Ülkeler bu üç dilin hepsini resmi dil olarak tanımalı veya hiç olmazsa eğitim ve kullanımlarını gözetmelidirler. Ülkelere göre bu üçlü dil formülünün bir çok şekli vardır. Devletin etnisite ve din konusunda "tarafsız" olması arzulanan ve olabilecek bir şey iken, dil konusunda tarafsız olması mümkün değildir. Dünya insanları ve ülke vatandaşları karşılıklı anlayış ve etkin iletişim için ortak bir dile ihtiyaç duyarlar, ancak aynı zamanda kendi ana dillerini de kullanma hakları vardır.

Uluslararası dil Esperanto insanlara uluslararası seviyedeki dil haklarını gözeten bir araç sunmaktadır. Dünyaca tanınan dilbilimci Dr. Tove Skutnabb-Kangas'a göre: "Dünyadaki bir çok planlanmış dil arasında Esperanto dili bugün en çok bilinen ve en çok kullanılanıdır. Bana göre, insanlar bu dili ciddi olarak düşünürlerse, dil bir çok avantajı da beraberinde getirecektir... Esperanto diğer tüm doğal dillerden çok daha az öğrenme zamanı gerektirir çünkü bu dil düzenli ve mantıklıdır - istisnaları yoktur. Esperanto dili ile herkes demek istediğini çok kolaylıkla ifade edebilir, çünkü dil kolaylıkla yeni kelimelerin oluşturulabilmesini sağlamaktadır." Esperanto ayrıca şimdiki büyük güçlerin hegemonyasını da engellemektedir. Bu güç şu anda İngilizce konuşan ülkelerdir, ve İngilizce dili de bu sayede dünya çapında güçlenmiştir. Ancak 50 yıl sonraki gelecek acaba nasıl olacaktır? Başka tanınmış bir dilbilimci Robert Phillipson: "Tüm dünya dillerini konuşanların haklarını güçlendirmek Esperanto dilinin çok önemli katkılarından birisidir".

Şu anda güçlü olanların peşinden gitmeyi bırakmanın zamanı gelmiştir, tüm dünya halkalarının eşitlikçi konumunu sağlayacak durumu başlatmamız gerekmektedir.

Esperanto adil iletişimi sağlamak için bir araçtır.

Türkçeye Çeviren: Vasil Kadifeli, Turkio